Μια ανάρτηση έξω από τη συνηθισμένη (ως τώρα) θεματολογία. Πρόσφατα είδα την αυθεντική ασπρόμαυρη έκδοση -του 1968- της εμβληματικής ταινίας τρόμου του George Romero, "Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών". Είχα δει παλιότερα και μια έγχρωμη εκδοχή, μάλλον το remake του 1990.
Η ταινία ήταν παραγωγή του μικρού στούντιο Image Ten με το φτωχό -ακόμα και για τα δεδομένα προ 35ετίας- προϋπολογισμό των 114.000 δολαρίων. Έγινε τεράστια εισπρακτική επιτυχία και καταξιώθηκε ως μια από τις πιο πετυχημένες cult movies (κατ' άλλους B-movies) όλων εποχών, εμπνέοντας μάλιστα πολλά remakes και sequels, από τον ίδιο το Ρομέρο αλλά και άλλους δημιουργούς.
Η ιστορία λίγο πολύ γνωστή. Η Μπάρμπρα και ο Τζόνι φτάνουν αργά το απόγευμα σε ένα ερημικό νεκροταφείο για να καταθέσουν στεφάνι στον τάφο του πατέρα τους. Ξαφνικά ένας παράξενος άνδρας επιτίθεται στη Μπάρμπρα. Ο Τζόνι παλεύει μαζί του για να υπερασπιστεί την αδελφή του. Ο μυστηριώδης τύπος αποδεικνύεται ότι είναι ζωντανός νεκρός, "ζόμπι". Σκοτώνει τον Τζόνι και στη συνέχεια κυνηγάει τη Μπαρμπρα, η οποία με πολύ κόπο καταφέρνει να του ξεφύγει και να βρει καταφύγιο σε ένα εγκαταλειμμένο σπίτι.
Εκεί βρίσκει το πτώμα μιας γυναίκας και άλλα δυσοίωνα ευρήματα, ενώ ο επίμονος "απέθαντος" προσπαθεί να μπει στο σπίτι. Για καλή της τύχη, δεν είναι ο μόνος ζωντανός άνθρωπος στο σπίτι. Υπάρχει ακόμα ο Μπεν, ένας δραστήριος και ψύχραιμος νέος μαύρος άνδρας. Ο Μπεν προσπαθεί να συνεφέρει τη Μπάρμπρα από το σοκ και να την πείσει να τον βοηθήσει για να οχυρώσουν το σπίτι κατά των επίδοξων "εισβολέων" που διαρκώς πολλαπλασιάζονται. Ο Μπεν βρίσκει μέσα στο σπίτι εργαλεία, τρόφιμα, ένα ραδιόφωνο και ένα πυροβόλο όπλο. Καταφέρνουν να αποτρέψουν το πρώτο κύμα εισβολής.
Αργότερα εμφανίζονται κι άλλοι άνθρωποι μέσα στο σπίτι, οι οποίοι είχαν κλειστεί στο υπόγειο. Το ζεύγος Κούπερ με τη μικρή άρρωστη κόρη τους, και ο Τόμι με την Τζούντι, ένα νεαρό ζευγάρι ντόπιων. Ο Μπεν διαφωνεί με τον Χάρι Κούπερ, που επιμένει ότι είναι πιο ασφαλές να καταφύγουν όλοι στο υπόγειο. Ο Μπεν πιστεύει ότι το υπόγειο είναι "παγίδα θανάτου" και μόνο στο ισόγειο έχουν ελπίδα να σωθούν. Ο Τόμι και η Τζούντι παίρνουν το μέρος του Μπεν. Ο Χάρι δέχεται με πολλή πίεση να βοηθήσει στο σχέδιο του Μπεν, να βγουν για να πάρουν το φορτηγάκι έξω από το σπίτι, αφού καταφέρουν να του βάλουν βενζίνη.
Το σχέδιο αποτυγχάνει. Το φορτηγάκι παίρνει φωτιά και χάνουν τη ζωή τους ο Τόμι με την Τζούντι. Ο Μπεν καταφέρνει να επιστρέψει στο σπίτι με πολύ κόπο, γιατί ο Χάρι δεν του ανοίγει την πόρτα. Οι δύο άνδρες λογομαχούν έντονα και παλεύουν για το όπλο. Ο Μπεν είναι πιο δυνατός και τραυματίζει θανάσιμα τον Χάρι που κατρακυλά ετοιμοθάνατος προς τη σκάλα του υπογείου. Το κοριτσάκι του στο μεταξύ πεθαίνει, γίνεται ζόμπι και σκοτώνει και τη μάνα του. Ο Μπεν δεν μπορεί να συγκρατήσει μόνος του τους ζωντανούς νεκρούς, αφού η Μπάρμπρα δε συνέρχεται ποτέ από το σοκ. Η χαριστική βολή γι'αυτήν είναι όταν αναγνωρίζει ανάμεσα στα ζόμπι τον αδελφό της.
Ο Μπεν, μένοντας ο μοναδικός ζωντανός στο σπίτι. δεν έχει άλλη επιλογή παρά να κλειδωθεί στο υπόγειο. Οι νεκροζώντανοι δεν καταφέρνουν να παραβιάσουν την πόρτα και ο Μπεν περνά μια τρομακτική νύχτα. Νωρίς το πρωί οι τοπικές αρχές και ένοπλοι εθελοντές καταφέρνουν να ξαναπάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, έχοντας εξοντώσει τα περισσότερα ζόμπι. Πλησιάζουν προς το σπίτι όπου κρύβεται ο Μπεν, ο οποίος εκείνη την ώρα βγαίνει από το υπόγειο. Οι σκοπευτές τον περνάνε κι αυτόν για ζόμπι και τον πυροβολούν "ανάμεσα στα μάτια", όπως διατάζει ο επικεφαλής τους. Καίνε το πτώμα του όπως και υπόλοιπων νεκρών.
Η ταινία του είχε την αποδοχή ενός πετυχημένου B-movie και κατατάσσεται ανάμεσα στα πιο γνωστά και εμπορικά θρίλερ όλων των εποχών. Για την εποχή της θεωρηθηκε πολύ βίαιη και σοκαριστική, ιδιαίτερα λόγω των κοντινών πλάνων των πτωμάτων και των σκηνών όπου οι ζωντανοί νεκροί... τρώνε τα θύματά τους. Ωστόσο, περιέχει πολλά ακόμα πρωτοποριακά και ευρηματικά στοιχεία.
Ο βασικός πρωταγωνιστής είναι ένας μαύρος, ενώ όλοι οι υπόλοιποι βασικοί χαρακτήρες λευκοί. Κάτι ασυνήθιστο και αρκετά τολμηρό για τα δεδομένα της εποχής (1968, μόλις 4 χρόνια μετά το Νόμο Πολιτικών Δικαιωμάτων και λίγους μήνες μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθεν Κινγκ). Ο Μπεν, ο οποίος "εκπροσωπεί" το νέο, δυναμικό και γεμάτο αυτοπεποίθηση Αφροαμερικανό, συγκρούεται με τον Χάρι, ένα μεσήλικα λευκό, δειλό και εγωιστή "νοικοκύρη", καρικατούρα της περίφημης "μεσαίας τάξης", η οποία τότε συγκροτούνταν κυρίως από συντηρητικούς αγγλοσάξωνες. Στη μάχη αυτή ο Μπεν βγαίνει νικητής, έχοντας και τη -χλιαρή μάλλον- στήριξη των νεότερων λευκών. Παρ' όλα αυτά, ο σκηνοθέτης σε συνέντευξη είπε ότι ο Duane Jones (ο ηθοποιός που υποδύεται τον Μπεν) πήρε το βασικό ρόλο απλά επειδή έκανε την καλύτερη οντισιόν.
Λιγότερο "προοδευτική" είναι η ταινία όσο αφορά στις σχέσεις των φύλων. Οι γυναίκες της ταινίας είναι παθητικές, άβουλες, εξαρτημένες από τους άνδρες. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το 1968 ακόμα η "επανάσταση του φύλου" δεν ήταν ώριμη σε σχέση με την επανάσταση του χρώματος.
Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ο ρόλος των ΜΜΕ, ιδιαίτερα της τηλεόρασης - οι ήρωες κάποια στιγμή ανακαλύπτουν μια μέσα στο σπίτι. Οι πολιορκημένοι ζωντανοί συγκεντρώνονται γύρω από το δέκτη της για να ενημερωθούν και να πάρουν πρακτικές συμβουλές που ελπίζουν ότι θα τους βοηθήσουν να σωθούν. Βρισκόμαστε στη δεκαετία που η τηλεόραση εκτοπίζει τις εφημερίδες και το ραδιόφωνο και γίνεται το μέσο με τη μεγαλύτερη επιρροή - όχι πάντα θετική - στους Αμερικανούς.
Τέλος, ο κουβανικής καταγωγής Αμερικανός σκηνοθέτης, που έχει γράψει και το σενάριο μαζί με τον John Russo, αφήνουν αιχμές για την υστερία των Αμερικών σχετικά με τις φυσικές -και μεταφυσικές- καταστροφές καθώς και η μανία τους για την οπλοκατοχή - και δυνάμει, οπλοχρησία. Η τελευταία σκηνή, όπου οι οπλοφόροι σκοτώνουν τον Μπεν χωρίς να εξετάσουν πριν αν είναι "καλός" ή "κακός", σαρκάζει καθαρά την προσκόλληση, ακόμα και μέχρι σήμερα, στην περίφημη Δεύτερη Τροπολογία του Συντάγματος (The right to bear Arms). Μια εμμονή που έχει σε πολλές περιπτώσεις προκαλέσει τραγωδίες.
Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών δεν έχει κατοχυρωμένα πνευματικά δικαιώματα, εξαιτίας ενός
λάθος του στούντιο (την είχε δηλώσει αρχικά με άλλο τίτλο). Έτσι η ταινία είναι ελεύθερα διαθέσιμη στο Youtube και άλλα μέσα (Public domain), ενώ έχει "πακεταριστεί" σε βιντεοκασέτα και DVD από πολλές εταιρίες παραγωγής, γενικά σε χαμηλή τιμή.
Συνολικά, η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών είναι κάτι παραπάνω από cult classic, είναι μια οξυδερκής και τολμηρή σάτιρα της κοινωνίας και έχει ενδιαφέρον ακόμα και για μη λάτρεις των ταινιών τρόμου.
