Ernest Heminway (1899-1961): Ο Κουβανός Νομπελίστας

 Ο «πάπα» στη βεράντα του στη Φίνκα Βιχία (1947)

Μπορείς να τους πεις ότι ζεις στην Κούβα γιατί… εκεί τα δροσερά πρωινά, δουλεύεις πολύ καλύτερα απ’ ότι έχεις δουλέψει ποτέ οπουδήποτε αλλού στον κόσμο!

Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Ο Μεγάλος Γαλάζιος Ποταμός

Ο Έρνεστ Μίλλερ Χέμινγουεϊ (1899 – 1961) άρχισε να επισκέπτεται συστηματικά την Κούβα από τις αρχές της δεκαετίας του ’30. Για το ετήσιο ψάρεμα ξιφία στα γαλάζια νερά του Γκολφ Στριμ, αλλά και για τα πολλά άλλα θέλγητρα του νησιού. Ο «πάπα» όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του, εκτός από διάσημος συγγραφέας και δημοσιογράφος, ήταν και γνωστός μπον βιβέρ και εραστής της περιπέτειας, με κίνδυνο να το πληρώσει ακριβά πολλές φορές.

Επιστρέφοντας το 1939 από δημοσιογραφική αποστολή στην κόλαση του Ισπανικού Εμφυλίου, όπου σύμφωνα με κάποιες πηγές δεν περιορίστηκε στο ρόλο του ανταποκριτή αλλά τάχθηκε στο πλευρό των Δημοκρατικών με περισσότερο ενεργό τρόπο, αγόρασε έκταση γης σε απόσταση 12 μίλια από την Αβάνα και έχτισε τη Φίνκα Βιχία, την εξοχική του κατοικία όπου έζησε το μεγαλύτερο μέρος από τα επόμενα 20 χρόνια.

Εκεί έγραψε μερικά από τα αριστουργήματά του, όπως Ο Γέρος και η Θάλασσα, Νησιά της Καραϊβικής, Για ποιον Χτυπά η Καμπάνα κ.α. Τιμήθηκε με βραβείο Πούλιτζερ το 1953 και Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1954. Σε μια από τις πρώτες δημόσιες δηλώσεις τους μετά την ανακοίνωση της απονομής του Νόμπελ είπε:

Είμαι πολύ ευτυχής που είμαι ο πρώτος Κουβανός που κερδίζει αυτό το βραβείο!

Το 1959, μετά το θρίαμβο της Επανάστασης των μπαρμπούδος (γενειοφόρων ανταρτών) του Φιντέλ και του Τσε, οι περισσότεροι βορειοαμερικανοί πολίτες εγκατέλειψαν το νησί και τις περιουσίες τους. Ο Χέμινγουεϊ παρέμεινε μέχρι το 1960 όταν λόγοι υγείας επέβαλαν την επιστροφή του στις ΗΠΑ. Το FBI του είχε ανοίξει φάκελο και τον παρακολουθούσε από την εποχή της Ισπανίας, ο διευθυντής ιδιαίτερα της υπηρεσίας, ο πολύς Τζ. Έντγκαρ Χούβερ, προσπαθούσε απεγνωσμένα να του προσάψει το “στίγμα” του κομμουνιστή, όπως και σε πολλές ακόμα προσωπικότες του προοδευτικού χώρου. 

Ο ίδιος ο Χέμινγουεϊ το αρνούνταν, εκφράζοντας απλά την αγάπη του για το λαό της Κούβας. Ανεπίσημα τουλάχιστο θεωρείται ότι στήριζε την Επανάσταση. Με το Φιντέλ Κάστρο συναντήθηκε ελάχιστες φορές, αλλά η αμοιβαία εκτίμηση των δύο ανδρών ήταν έκδηλη.

Bar Floridita

Μετά το θάνατό του, η χήρα του Μέρι Χέμινγουεϊ δώρισε στον κουβανικό λαό τη Φίνκα Βιχία, η οποία μετατράπηκε σε μουσείο. Επιπλέον, φτιάχτηκε μνημείο προς τιμήν του Έρνεστ Χέμινγουεϊ στο Κοχίμαρ, ενώ φωτογραφίες του κοσμούν μπαρ, καταστήματα και κατοικίες Κουβανών, υστερώντας σε συχνότητα ίσως μόνο από φωτογραφίες του Φιντέλ και του Τσε. Στο μπαρ “Φλοριδίτα”, όπου ήταν τακτικός θαμώνας, έχουν δεσμεύσει προς τιμήν του τη θέση που συνήθιζε να κάθεται, κάτω από μια προτομή του. 

Μνημείο Ernest Heminway στο Cojimar

Το 2002 υπογράφηκε συμφωνία συνεργασίας ανάμεσα σε υπηρεσίες πολιτισμού της Κούβας και των ΗΠΑ για τη διάσωση του ιστορικού αρχείου του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, παρουσία μελών της οικογένειάς του, μελετητών του έργου του και πολιτικών.

Ο βουλευτής Τζιμ Μακ Γκόβερν, που ηγείται της προσπάθειας αποκατάστασης των διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων των δύο χωρών δήλωσε:

Ανέφερα ότι μοιραζόμαστε όλοι την αγάπη για τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ. Εγώ όμως, έχω και άλλο ένα πάθος. Πιστεύω ότι ο κουβανικός και ο αμερικανικός λαός έχουν μείνει μακριά ο ένας από τον άλλο εδώ και υπερβολικά πολύ καιρό εξαιτίας της πολιτικής, της προπαγάνδας και της δυσπιστίας. Έχω τη φιλοδοξία να να καταρρίψω αυτά τα περιττά τείχη και να χτίσω μια νέα σχέση που να βασίζεται στην επικοινωνία, τις ανταλλαγές, την εμπιστοσύνη και τον αμοιβαίο σεβασμό.

Ο Φιντέλ Κάστρο, ξεκίνησε τη σύντομη – για τα δεδομένα του – ομιλία λέγοντας:

Νιώθω την υποχρέωση να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στον Χέμινγουεϊ για πολλούς λόγους. Πρώτον, γιατί ένας μεγάλος συγγραφέας μας τίμησε με την επιλογή του να ζήσει στη χώρα μας και να γράψει μερικά από τα σημαντικότερα έργα του εδώ. Αισθάνομαι επίσης ευγνώμων σε εκείνον για τη μεγάλη ευχαρίστηση που ένιωσα διαβάζοντας τα βιβλία του. Ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς όλων των εποχών.

Τελειώνοντας και δείχνοντας τη Φίνκα Βιχία:

Νομίζω πως θα ήμασταν βάρβαροι αν δεν αναγνωρίζαμε τη σημασία της διατήρησης αυτού του μέρους. Δεν αξίζουμε την αναγνώριση. Συμπεριφερθήκαμε απλώς πολιτισμένα.

Πηγή: Κελαηδίσματα