Η "Ανακάλυψη" της Αμερικής ή η απαρχή της μεγαλύτερης γενοκτονίας στην ιστορία

 

Ιστορικοί συμφωνούν ότι η 12η Οκτωβρίου, γνωστή ως ημέρα της "Ανακάλυψης της Αμερικής", "Ημέρα της Ράτσας" ή της "Συνάντησης Πολιτισμών", δεν είναι μια ημερομηνία για να γιορτάζεται.

Η άφιξη των ισπανών κατακτητών στην αμερικανική ήπειρο ήταν η απαρχή μιας από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τουλάχιστον 90 εκατομμύρια κατοίκων της περιοχής εξολοθρεύτηκαν.

Ο βραζιλιάνος ανθρωπολόγος Ντάρσι Ριμπέιρο υποστήριξε ότι κατά τα τέλη του 15ου αιώνα, όταν έφτασαν οι ευρωπαίοι κατακτητές στην Αμερική, υπήρχαν περίπου 70 εκατομμύρια ιθαγενείς. Ενάμισι αιώνα μετά έμειναν μόνο 3,5 εκατομμύρια.

Η εισβολή της ισπανικής αυτοκρατορίας άφησε στο πέρασμά της θάνατο, ερήμωση, λεηλασία των φυσικών πόρων και του πλούτου. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί υποδουλώθηκαν, βασανίστηκαν, αποξενώθηκαν από τη γη και τον πολιτισμό τους και εκχριστιανίστηκαν.

Η γενοκτόνος εισβολή, όπως είναι επίσης γνωστή, δεν εξόντωσε μόνο εκατομμύρια κατοίκους της περιοχής, αλλά ακόμα χαρακτηρίστηκε από "απαγωγές, βασανιστήρια, εκτοπίσεις, εμπορευματοποίηση και υποδούλωση εκατομμυρίων κατοίκων της αφρικανικής ηπείρου", σαν φθηνά εργατικά χέρια της "νέας ηπείρου", όπως αναφέρει η ιστοσελίδα Rebelión.

"Στις 12 Οκτώβρη του 1492, η Αμερική ανακάλυψε τον καπιταλισμό. Ο Χριστόφορος Κολομβος, με την χρηματοδότηση των βασιλέων της Ισπανίας και των τραπεζιτών της Γένοβας, έφερε την καινοτομία στα νησιά της Καραϊβικής θάλασσας. Στο ημερολόγιο της Ανακάλυψης, ο ναύαρχος έγραψε 139 φορές τη λέξη χρυσός και 51 φορές τη λέξη Θεός ή Κύριος Μας", έγραψε το 2007 ο ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο.

Πηγή: Telesur

Βιβλιοπαρουσίαση: Εντουάρντο Γκαλεάνο - Το Ποδόσφαιρο στη σκιά και στο φως

INSTITUTO CERVANTES DE ATENAS  - CULTURA - PRESENTACIÓN DE LIBRO

18.05.2016, 19.30 h.

Presentación de libro / Βιβλιοπαρουσίαση
 

Eduardo Galeano
 

El futbol al sol y sombra
 

Το Ποδόσφαιρο στη σκιά και στο φως

Όταν ήταν παιδί, ο Εδουάρδο Γκαλεάνο ήθελε να γίνει ποδοσφαιριστής, όμως έπαιζε καλά μόνο στον ύπνο του, γιατί, τα πρωινά, στις αλάνες του Μοντεβιδέο, ήταν από τους χειρότερους. Όμως με το βιβλίο αυτό, κατάφερε με την τέχνη της γραφής του να κάνει ό,τι δεν μπόρεσε να πετύχει με την μπάλα στα πόδια: να γράψει το ωραιότερο ίσως βιβλίο που έχει γραφεί για ένα άθλημα.
 

Ένα χρόνο μετά τον θάνατο του μεγάλου Ουρουγουανού συγγραφέα, οι εκδόσεις Πάπυρος τιμούν τη μνήμη του παρουσιάζοντας, σε μετάφραση της Ισμήνης Κανσή, ένα από τα καλύτερα έργα του, Το ποδόσφαιρο στη σκιά και στο φως. Εδώ ο Γκαλεάνο αξιοποιεί το λογοτεχνικό του χάρισμα όχι για να μιλήσει για επαναστάτες και δικτάτορες, για τον ιμπεριαλισμό και την καταπίεση, μα για να μιλήσει, ως γνήσιος Λατινοαμερικάνος, για το πάθος του, για το ποδόσφαιρο. Γράφει ουσιαστικά την ιστορία της κουλτούρας του ποδοσφαίρου, τις λαμπρές του στιγμές, μα και τις σκιές του, όχι όμως από τη σκοπιά του διανοούμενου που αποστασιοποιείται από ένα μαζικό φαινόμενο και το ακυρώνει με τον λόγο του, μα από τη σκοπιά του του ανθρώπου που μιλάει γι’ αυτό που αγαπάει.

Θα μιλήσουν η μεταφράστρια του βιβλίου Ισμήνη Κανσή, ο δημοσιογράφος του αθλητικού ρεπορτάζ Αντώνης Πανούτσος και ο ακαδημαϊκός, καθηγητής Φυσικής Υψηλών Ενεργειών, Δημήτρης Νανόπουλος. Τη συζήτηση θα διευθύνει ο δημοσιογράφος Μάκης Προβατάς, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει η πρέσβειρα της Ουρουγουάης, Adriana Lissidini.

Αίθουσα Εκδηλώσεων του Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας, Μητροπόλεως 23. 

Είσοδος ελεύθερη.

Αντίο στο μεγάλο Γκαλεάνο (αποσπάσματα έργων του)

O Eduardo Germán María Hughes Galeano γεννήθηκε την 3η Σεπτέμβρη του 1940 στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης από μικροαστική οικογένεια ουαλικής και ιταλικής καταγωγής. Επειδή το ουαλικό επώνυμο του πατέρα του είναι δυσπρόφερτο στα ισπανικά, επέλεξε να χρησιμοποιεί περισσότερο αυτό της μητέρας του. 

Θα χρειαστεί να κάνει διάφορα ταπεινά επαγγέλματα (βλ. και προηγούμενη ανάρτηση), πριν ασχοληθεί επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και σε ηλικία 21 μόλις ετών γίνει διευθυντής της ημερήσιας εφημερίδας Época και αρχισυντάκτης της εβδομαδιαίας επιθεώρησης Marcha. Με το μεγάλο αρχείο που συγκεντρώνει, σε ηλικία 30 περίπου ετών γράφει το εμβληματικό "Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής", που πρωτοεκδόθηκε το 1971. 

Μια δύσκολη δεκαετία έχει ξεκινήσει για τη Λατινική Αμερική. Ο Τσε έχει ηττηθεί στη Βολιβία, ο Αλιέντε αντιμετωπίζει τεράστια αντίδραση στη Χιλή, τα περισσότερα αντάρτικα που ξεσπάσανε την προηγούμενη δεκαετία έχουν σβήσει ή ατονίσει και αρχίζουν να τοποθετούνται ξενοκίνητες χούντες στις περισσότερες χώρες. Η υποήπειρος μαστίζεται από φτώχια και ανισότητα, σε καλύτερη θέση μόνο από την Αφρική.

Οι "Ανοιχτές Φλέβες" δεν είναι ιστορικό βιβλίο. Ο ίδιος ο συγγραφέας του άλλωστε έχει ομολογήσει πολλάκις ότι δεν είναι ιστορικός. Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να το κατατάξουμε εύκολα ούτε στη δημοσιογραφία ή την πολιτική κριτική. Αργότερα θα πει ότι είχε την πρόθεση να γράψει ένα βιβλίο πολιτικής οικονομίας, αλλά δεν είχε τις απαραίτητες γνώσεις. Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο πετυχαίνει το στόχο του, να βγάλει δηλαδή τη Λατινική Αμερική από τη λησμονιά και την αφάνεια και να διαβάσει ο κόσμος μια διαφορετική ιστορία, ή καλύτερα "ιστοριογραφία". 

Γιατί πραγματικά ο Γκαλεάνο συγγενεύει φιλολογικά περισσότερο με τους ιστοριογράφους (cronistas) της εποχής της ανακάλυψης/κατάκτησης της Αμερικής παρά με τους επιστήμονες ιστορικούς. Είναι μαθητής του Ηροδότου μάλλον παρά του Θουκυδίδη. Στα έργα του βρίσκουν θέση η επίσημη και η ανεπίσημη ιστορία, ο μύθος, η λογοτεχνία και η πολιτική σκέψη, και συνδυάζονται με τρόπο συναρπαστικό για τον αναγνώστη.

Στο επόμενο σημαντικό έργο του, το τρίτομο "Μνήμη της Φωτιάς" (1982-1986), λανσάρει την τεχνική με τις σύντομες αυτοτελείς ιστοριούλες που θα την συναντήσουμε και στα περισσότερα επόμενα βιβλία. Στη "Μνήμη" περιγράφονται διάφορα περιστατικά της διαδρομής της Λατινικής Αμερικής, από την ανακάλυψη του Κολόμβου (και λίγο πιο πριν για την ακρίβεια) μέχρι τη δεκαετία του 1980. Στο "Ένας Κόσμος Ανάποδα" (1998), εστιάζει σε διάφορα γνωστά (ή λιγότερο γνωστά) ιστορικά γεγονότα και φαινόμενα, ιδωμένα από την οπτική των "από κάτω". Στους "Καθρέφτες: Μια σχεδόν παγκόσμια ιστορία" (2008) επαναλαμβάνει το ίδιο εγχείρημα όπως στη "Μνήμη της Φωτιάς", με καμβά αυτή τη φορά όλο τον κόσμο από τις απαρχές του έως της μέρες μας. Τέλος, στο "Οι Μέρες Αφηγούνται" (πρωτότυπος τίτλος Los Hijos de los días, 2011), μας αφηγείται τι έγινε σε καθεμία από τις 366 ημερομηνίες κάποιου επιλεγμένου έτους (διαφορετικού κάθε φορά).

Αξιομνημόνευτη θέση στο έργο του έχει το βιβλίο "Τα Χίλια Πρόσωπα του Ποδοσφαίρου" (1995) [El fútbol a sol y sombra, δηλ. το ποδόσφαιρο στον ήλιο και τη σκιά, κατά λέξη], όπου εκφράζει τη μεγάλη του αγάπη για τη στρογγυλή θέα και "συμφιλιώνει" την ιδεολογία της αριστεράς με το λαοφιλές σπορ.

Πολλά ακόμα θα μπορούσαμε να πούμε για τον Γκαλεάνο. Αντί επιλόγου, ταιριάζει γάντι κάτι που είπε ο ίδιος όταν έμαθε για το θάνατο του Τσάβες: "Έμαθα ότι [ο Τσάβες] πέθανε. Δεν το πίστεψα".

Σαν ύστατο φόρο τιμής στο σπουδαίο συγγραφέα, παραθέτουμε παλιότερες αναρτήσεις με  αποσπάσματα του έργου του.

25 Νοεμβρίου: Ημέρα κατά της Οικιακής Βίας [Οι μέρες αφηγούνται]
Εντουάντο Γκαλεάνο: Συγγραφέας από επάγγελμα, ποδοσφαιριστής από κλήση, "ανθρωπάκος" από επιλογή [ανέκδοτο]
Η παγκόσμια αράχνη [Καθρέφτες]
10 χρόνια από την εισβολή στο Ιράκ [Bocas del tiempo]
Το πέρασμα του χρόνου [Bocas del tiempo]
Ημέρα της Γυναίκας, του Εντουάρντο Γκαλεάνο [Οι μέρες αφηγούνται]
"Τα απαγορευμένα πουλιά" του Εντουάντο Γκαλέανο [Días y noches de amor y de guerra]
Η εγγονή (Σολεδάδ Μπαρέτ) [Οι μέρες αφηγούνται]
Η δαιμονοποίηση του Τσάβες [ανέκδοτο]
"Ήμουν δώδεκα χρόνων όταν έγινε η επίθεση στη Μονκάδα", του Εντουάρντο Γκαλεάνο [περιοδικό Casa de las Americas]
11 Νοέμβρη 1887 – Σικάγο [Μνήμη της Φωτιάς, Τόμος 2: Τα πρόσωπα και οι μάσκες]
Τα παιδιά των ημερών [Οι μέρες αφηγούνται]
O Εντουάντο Γκαλεάνο στην Κούβα: «Επιστρέφω χωρίς να έχω φύγει» [συνεντεύξεις - αποσπάσματα Los Hijos de los Días]
Για τον Μανόλο [δημοσιογραφικό άρθρο]
Guernica (26/4/1937) [Καθρέφτες]
Democracia Corinthiana [Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου]

Πέθανε ο ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο

Πέθανε σήμερα Δευτέρα στο Μοντεβιδέο ο ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο,  όπως επιβέβαιωσε ο εκδότης του. Την προηγούμενη Παρασκευή ο 74χρονος Γκαλεάνο είχε εισαχθεί επειγόντως στο νοσοκομείο εξαιτίας καρκίνου του πνεύμονα. 

Το εμβληματικό έργο του "Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής", από τη πρώτη έκδοσή του το 1971, έχει γίνει κλασικό στην πολιτική λογοτεχνία της Λατινικής Αμερικής. Το έργο του, στο οποίο ξεχωρίζει επίσης η "Μνήμη της Φωτιάς" (1986), έχει μεταφραστεί σε πάνω από 20 γλώσσες.

Πριν εξελιχθεί σε διακεκριμένο διανοούμενο της λατινοαμερικάνικης αριστεράς, ο Γκαλεάνο εργάστηκε ως εργάτης εργοστασίου, σκιτσογράφος, ζωγράφος, αγγελιοφόρος, μηχανογράφος και ταμίας σε τράπεζα, μεταξύ άλλων επαγγελμάτων.

Οι "Ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής" πρωτοδημοσιεύτηκε όταν ο συγγραφέας ήταν 31 ετών και, όπως αναγνώρισε αργότερα ο ίδιος, εκείνη την εποχή δεν είχε ακόμα την απαραίτητη παιδεία για να ολοκληρώσει το έργο: "[Οι Ανοιχτές Φλέβες] είχαν την πρόθεση να είναι ένα έργο πολιτικής οικονομίας, μόνο που εγώ δεν είχα την απαραίτητη παιδεία", είπε. "Δε μετανιώνω που το έγραψα, αλλά είναι ένα στάδιο που, για μένα, έχει ξεπεραστεί", πρόσθεσε.

Το 2009, κατά τη διάρκεια της 5ης Συνόδου των Αμερικών, ο τότε πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες δώρισε ένα αντίτυπο του βιβλίου του Γκαλεάνο -απαγορευμένου από τη λογοκρισία των δικτατοριών σε Ουρουγουάη, Αργεντινή και Χιλή- στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπάρακ Ομπάμα. Με αυτή τη συγκυρία, το βιβλίο εκτοξεύτηκε από τη θέση 60.280 της λίστας των πιο ευπώλητων του Amazon στη δέκατη θέση μέσα σε μια μόνο ημέρα!

Ο Γκαλεάνο ρωτήθηκε κατόπιν γι' αυτό το επεισόδιο. Απάντησε: "Ούτε ο  Ομπάμα ούτε ο Τσάβες θα καταλάβαιναν το κείμενο [...] Ο Τσάβες το έδωσε στον Ομπάμα με την καλύτερη πρόθεση στον κόσμο, αλλά έκανε δώρο στον Ομπάμα ένα βιβλίο σε μια γλώσσα που αυτός δεν γνωρίζει. Επομένως, ήταν μια χειρονομία γενναιόδωρη, αλλά λίγο σκληρή".

Πηγή: El País

Σημ: Η πιο πρόσφατη έκδοση του βιβλίου "Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής" στα ελληνικά είναι από τις εκδόσεις Κουκκίδα (2008).

Εντουάρντο Γκαλεάνο: Πώς πονάει ο θάνατος του Γκάμπο

Ο Ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο, εξέφρασε τη θλίψη του για το θάνατο του φίλου του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, την Πέμπτη σε ηλικία 87 ετών, και κάλεσε να τον θυμόμαστε μέσα από το έργο του.

"Υπάρχουν πόνοι που λέγονται σιωπηλά. Λέγονται σιωπηλά, αλλά πονάνε το ίδιο. Όπως μας πονάει ο θάνατος του "Γκάμπο" Γκαρσία Μάρκες", είπε ο Γκαλεάνο σε ραδιοφωνική συνέντευξη από το Ρίο ντε Ζανέιρο για το πρόγραμμα Telenoche του Canal 13 της Αργεντινής το βράδυ της Πέμπτης.

"Αυτό που πονάει πιο πολύ βρίσκεται στα όμορφα λόγια που ο θάνατος μας πήρε από το χέρι και μας έκλεψε. Πιστεύω ότι αυτά, τα κλεμμένα λόγια, δραπετεύουν με τη μικρότερη αφηρημάδα, φεύγουν από τις σελίδες των βιβλίων του Γκάμπο και κάθονται δίπλα μας σε κάποιo καφέ της Καρταχένα ή του Μπουένος Άιρες ή του Μοντεβιδέο. Ή εδώ, στο Ρίο ντε Ζανέιρο".

Περίλυπος από την είδηση του θανάτου του κολομβιανού φίλου του, προτίμησε να μην πλατιάσει σχετικά με τη βαθιά σχέση που τους ένωνε. "Είμαι κατά του "λεκτικού πληθωρισμού", προτιμώ να τα λέω με λίγα λόγια. Αυτό που πρέπει να πω γι' αυτόν και τη φιλία που μας ένωνε έχει ειπωθεί σε αυτές τις λίγες λέξεις", δικαιολογήθηκε.

Ο συγγραφέας του βιβλίου "Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής" ζήτησε να τιμήσουμε το έργο του Γκαρσία Μάρκες και να τον θυμόμαστε μέσα από τη μαγεία των χαρακτήρων του. "Μαζί ας πιούμε περισσότερο από ένα ποτήρι στην υγεία του υγιέστατου Γκάμπο για να γελάμε μαζί, γιατί ζωντανός θα παραμείνει όσο τα λόγια του ζουν, γελάνε και μιλάνε". 

Πηγή: Cubadebate  
Σκίτσο: Forges (λογοπαίγνιο με τις λέξεις Macondo και dolor, δηλ. πόνος)

Juan

 του Εντουάρντο Γκαλεάνο

Εδώ και λίγες μέρες, μιλώντας για τον χοντρό Σοριάνο και το μαύρο Φονταναρόσα, είπα, ή καλύτερα επαλήθευσα:

- Μερικές φορές, ο θάνατος ψεύδεται.

Και τώρα, το επαναλαμβάνω: Ψεύδεται ο θάνατος όταν λέει ότι ο Χουάν Χέλμαν δεν υπάρχει πια.

Συνεχίζει ζωντανός για όλους όσοι τον αγαπήσαμε, για όλους όσοι τον διαβάσαμε, για όλους όσοι στη φωνή του έχουμε ακούσει τα πιο βαθιά μας εσώψυχα.

Ποτέ δεν θα βρούμε λόγια που να εκφράζουν την ευγνωμοσύνη μας στον άνδρα που ήταν πολλοί, που ήταν εμείς κι εμείς θα συνεχίσει να είναι στα λόγια που μας άφησε.


Πηγή: Página 12

25 Νοεμβρίου: Ημέρα κατά της Οικιακής Βίας

1.800 γυναίκες δολοφονήθηκαν στη Λατινική Αμερική μέσα στο 2013, θύματα της βίας κατά του φύλου τους, με συντηρητικές εκτιμήσεις γιατί ιδιαίτερα στις μεγάλες χώρες όπως η Βραζιλία και το Μεξικό οι περιπτώσεις που καταγράφονται υπολείπονται πολύ των συνολικών. Η θλιβερή αυτή "επέτειος", που καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ με αφορμή τη δολοφονία των αδελφών Μιραμπάλ, τιμήθηκε με διάφορες εκδηλώσεις στη Λατινική Αμερική. Παρακάτω αναφερόμαστε στην ιστορία τους (*).

Στις 25 Νοεμβρίου 1960, τρεις αγωνίστριες κατά της δικτατορίας του στρατηγού Τρουχίγιο ξυλοκοπήθηκαν και ρίχτηκαν σε έναν γκρεμό στη Δομινικανή Δημοκρατία. Ήταν οι αδελφές Μιραμπάλ. Ήταν οι πιο όμορφες, τις έλεγαν πεταλούδες.

Στην μνήμη τους, στη μνήμη της ασύγκριτης ομορφιάς τους, σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Οικιακής Βίας. Ή ίσως: κατά της βίας των "τρουχιγίσκων" που ασκούν δικτατορία μέσα σε κάθε σπίτι.

 Eduardo Galeano, Los Hijos de los Días [Τα Παιδιά των Ημερών]

Στις 25 Νοεμβρίου 1960, οι αδελφές Πάτρια, Μινέρβα και Μαρία Τερέσα Μιραμπάλ, μαζί με τον οδηγό τους Ρουφίνο ντε λα Κρους, επιστρέφουν από επίσκεψη στη φυλακή Βικτόρια, όπου κρατούνται οι σύζυγοι της Μινέρβα και της Μαρία Τερέσα. Μπράβοι του δικτάτορα Τρουχίγιο σταματούν το αυτοκίνητό τους και τους μεταφέρουν βίαια σε απομονωμένη κατοικία, όπου υπό τις διαταγές του λοχαγού Πένια Ριβέρα ξυλοκοπούνται μέχρι θανάτου. Τη νύχτα τα άψυχα σώματα μεταφέρονται στο αυτοκίνητό τους και ρίχνονται σε γκρεμό, για να φανεί σαν τροχαίο δυστύχημα.

Η δολοφονία των αδελφών Μιραμπάλ είχε μεγάλο αντίκτυπο στη Δομινικανή Δημοκρατία και συσπείρωσε το λαό εναντίον της τυραννίας του Τρουχίγιο. Ο στρατηγός δολοφονήθηκε στις 30 Μαϊου 1961 και το καθεστώς του κατέρευσε. Την επόμενη χρονιά δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε πολυετείς φυλακίσεις οι δολοφόνοι και οι κύριοι ηθικοί αυτουργοί, αν και οι περισσότεροι απελευθερώθηκαν σύντομα με παρέμβαση στρατιωτικών πιστών στον δικτάτορα και φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό.

Το 1999 η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε την 25η Νοεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, ως φόρο τιμής στις αδελφές Μιραμπάλ. Επίσης το 2007 η επαρχία Σαλσέδο - όπου διέμεναν - μετονομάστηκε σε Επαρχία Αδελφές Μιραμπάλ.

Πηγές κειμένου: Eduardo Galeano: Los Hijos de los Días, Wikipedia

Πηγή Φωτογραφιών

 

(*) Αρχική δημοσίευση στο blog Sierra Maestra

Εντουάντο Γκαλεάνο: Συγγραφέας από επάγγελμα, ποδοσφαιριστής από κλήση, "ανθρωπάκος" από επιλογή

Μια μέρα σαν σήμερα, το 1940, γεννήθηκε στην πόλη του Μοντεβιδέο ο Εντουάρντο Χιούζ Γκαλεάνο. Συγγραφέας από επάγγελμα, ποδοσφαιριστής από κλήση, "ανθρωπάκος" από επιλογή. 

Πίστευε πάντα ότι η ζωή είναι για να τη ζεις, και δεν έχει υπάρξει κάποιος, κάποτε, ή κάτι που να τον σταματήσει ακόμα.

Μεγάλη τύχη την έχουμε.

Αντι αφιερώματος για τα γενέθλια του σπουδαίου ουρουγουανού συγγραφέα, μοιραζόμαστε ένα "ανέκδοτο" που κυκλοφόρησε όταν νοσηλεύτηκε πέρσι τέτοια εποχή και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Página 12 της Αργεντινής. Δείχνει το πάθος του για το ποδόσφαιρο, αλλά και το αστείρευτο χιούμορ του, ακόμα και στις δύσκολες στιγμές.

Ο Εντουάντο Γκαλεάνο αναρρώνει πια στο σπίτι του, μετά από μερικές μέρες νοσηλείας στο Βρετανικό Νοσοκομείο του Μοντεβιδέο. Όταν ακόμα νοσηλευόταν, έφτασε με διπλό κάταγμα ο Τόνι Πατσέκο, μέσος της Πενιαρόλ και ίνδαλμα των οπαδών της, που τοποθετήθηκε στο διπλανό δωμάτιο από αυτό του ουρουγουανού συγγραφέα, εραστή της μπάλας και φανατικού της Νασιονάλ [1]. Ξυπνώντας μετά την αναισθησία, ο Γκαλεάνο είδε πλημμυρισμένους τους διαδρόμους του νοσοκομείου από οπαδούς της Πενιαρόλ με μπλουζάκια και σημαίες οι οποίοι περίμεναν για να χαιρετήσουν τον παίκτη. Ο δημοσιογράφος Ντάρβιν Ντεσμποκάτι διηγήθηκε από το ραδιόφωνο ότι εκείνη τη στιγμή ο συγγραφέας φώναξε εναγωνίως: "Είμαι στην κόλαση, είμαι στην κόλαση!" Βγαίνοντας από τον εφιάλτη, ο Γκαλεάνο και ο ποδοσφαιριστής αντάλλαξαν βιβλία: ο Γκαλεάνο του έκανε δώρο το Los hijos de los días [2] και ο Πατσέκο, την αυτοβιογραφία του Simplemente Tony.

[1] Η Peniarol και η Nacional είναι οι δύο ιστορικότερες ποδοσφαιρικές ομάδες της Ουρουγουάης και "αιώνιοι αντίπαλοι" στην πρωτεύουσα Μοντεβιδέο.

[2] Στα ελληνικά κυκλοφόρησε με τον τίτλο "Οι μέρες αφηγούνται" από τις εκδόσεις Πάπυρος.

Η παγκόσμια αράχνη

Συνέβη στο Σικάγο, το 1886.

Την πρώτη Μαΐου, όταν η απεργία είχε παραλύσει το Σικάγο και άλλες πόλεις, η εφημερίδα Philadelphia Tribune διέγνωσε:

Ναζιστικό προπαγανδιστικό πόστερ (1932)

"Ένα είδος παγκόσμιας αράχνης τσίμπησε τους εργάτες, που τρελάθηκαν."

Οι εργάτες που αγωνίζονταν για το ημερήσιο οχτάωρο εργασίας και για το δικαίωμά τους να συνδικαλίζονται ήταν τρελοί.

Την επόμενη χρονιά, τέσσερις ηγέτες της εργατικής τάξης κατηγορήθηκαν για δολοφονία, και καταδικάστηκαν χωρίς αποδείξεις σε μια παρωδία δίκης.

Ο Γκέοργκ Ένγκελ, ο Άντολφ Φίσερ, ο Άλμπερτ Πάρσονς και ο Όγκαστ Σπις οδηγήθηκαν στην κρεμάλα. Ο πέμπτος καταδικασμένος, ο Λούις Λινγκ, είχε τινάξει τα μυαλά του στο κελί του.

Κάθε Πρωτομαγιά τους θυμάται όλος ο κόσμος.

Με το πέρασμα του χρόνου, οι διεθνείς συνθήκες, το Σύνταγμα και οι νόμοι τους δικαίωσαν.

Όμως οι μεγάλες εταιρίες εξακολουθούν να το αγνοούν. Απαγορεύουν στους εργάτες τους να συνδικαλίζονται, και μετρούν την εργάσιμη ημέρα με εκείνα τα λιωμένα ρολόγια που ζωγράφιζε ο Σαλβαδόρ Νταλί.

 
Εντουάρντο Γκαλεάνο, Καθρέφτες

"Εμμονή της Μνήμης" (πιο γνωστός ως τα "Λιωμένα Ρολόγια"), Σαλβαδόρ Νταλί (1931)

Από: Κελαηδίσματα

10 χρόνια από την εισβολή στο Ιράκ

Στις 19 Μαρτίου συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από την έναρξης της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ, με το πρόσχημα της εξουδετέρωσης των όπλων μαζικής καταστροφής που -δήθεν- διέθετε το οπλοστάσιο του Σαντάμ Χουσεϊν καθώς και εξαιτίας των -δήθεν- διασυνδέσεων του καθεστώτος με την Αλ Κάιντα. Ήταν το ξεκίνημα του Δεύτερου Πολέμου του Κόλπου από την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους του νεότερου, που ολοκλήρωσε στη χώρα της Μεσοποταμίας το καταστρεπτικό έργο  της "Καταιγίδας της Ερήμου" (Πρώτος Πόλεμος του Κόλπου) που κήρυξε ο πατέρας του το 1991. Σε αντίθεση με την εύκολη νίκη των "συμμάχων" στον πρώτο πόλεμο, ο δεύτερος οδήγησε σε οκταετή κατοχή της χώρας από τον αμερικανικό στρατό, με χιλιάδες νεκρούς - κυρίως αμάχους [1] - και απροσχημάτιστη λεηλάτηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της κατακτημένης χώρας, σύμφωνα με το "Δόγμα του Σοκ", όπως εξηγεί στο ομώνυμο βιβλίο της η Ναόμι Κλέιν. 

"Η εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ αποδείχτηκε μια χαρακτηριστική περίπτωση λανθασμένων υποθέσεων, κακοκατευθυνόμενης αντικατασκοπίας, προπαγανδιστικής χειραγώγησης και διοικητικής αυθαιρεσίας, σύμφωνα με συνοπτικό βιβλίο αποχαρακτηρισμένων εγγράφων του National Security Archive [2] που αναρτήθηκε με την ευκαιρία της 10ης επετείου του πολέμου."

Πιο κάτω μεταφράζουμε ένα κείμενο του Εντουάρντο Γκαλεάνο από το βιβλίο του Bocas de Tiempo (Στόματα του Χρόνου), όπου περιγράφει μια μικρή, ανθρώπινη ιστορία, μέσα στη μεγάλη ιστορία του πολέμου.

Το πέρασμα του χρόνου

Έξι αιώνες μετά την ιδρυσή της, η Ρώμη αποφάσισε ότι το έτος θα άρχιζε την πρώτη ημέρα του Ιανουαρίου. Έως τότε, κάθε χρόνος γεννιόταν στις 15 Μαρτίου. Δεν υπήρχε άλλη λύση από το να αλλάξει η ημερομηνία, λόγω του πολέμου.

Η Ισπανία φλεγόταν. Η εξέγερση, που προκαλούσε την αυτοκρατορική ισχύ και καταβρόχθιζε χιλιάδες λεγεωνάριους, υποχρέωσε τη Ρώμη να αλλάξει το λογαριασμό των ημερών της και τους κύκλους των κρατικών της υποθέσεων.

Πολλά χρόνια διήρκεσε ο ξεσηκωμός, μέχρι που τελικά η πόλη της Νουμαντίας, η πρωτεύουσα των εξεγερμένων Ισπανών, να πολιορκηθεί, να πυρποληθεί και να ισοπεδωθεί. 

Σε ένα λόφο περιτριγυρισμένο από χωράφια σταριού, στις όχθες του ποταμού Ντουέρο, κείτονται τα απομεινάρια της. Σχεδόν τίποτα δεν έχει μείνει από αυτή την πόλη που άλλαξε, για πάντα, το παγκόσμιο ημερολόγιο.

Αλλά τα μεσάνυχτα κάθε 31ης Δεκεμβρίου, όταν υψώνουμε τα ποτήρια, τσουγκρίζουμε γι' αυτήν, αν και δεν το ξέρουμε, για να συνεχίσουν να γεννιόνται οι ελεύθεροι και οι χρόνοι.

Eduardo Galeano, Bocas de Tiempo (Στόματα του Χρόνου)

Ημέρα της Γυναίκας, του Εντουάρντο Γκαλεάνο

Σήμερα είναι Ημέρα της Γυναίκας.

Μέσα στην ιστορία, διάφοροι διανοητές, ανθρώπινοι και θεϊκοί, όλοι άνδρες, ασχολήθηκαν με τη γυναίκα, για διάφορους λόγους:

Για την ανατομία της

Αριστοτέλης: Η γυναίκα είναι ένας ατελής άνδρας.

Αγ. Θωμάς Ακινάτης: Η γυναίκα είναι ένα σφάλμα της φύσης, γενιέται από ένα σπέρμα σε κακή κατάσταση.

Μαρτίνος Λούθηρος: Οι άνδρες έχουν φαρδείς ώμους και στενούς γοφούς. Είναι προικισμένοι με νοημοσύνη. Οι γυναίκες έχουν στενούς ώμους και φαρδείς γοφούς, για να κάνουν παιδιά και να μένουν στο σπίτι.

Για τη φύση της

Φρανθίσκο Κεβέδο: Οι κότες κάνουν αβγά, και οι γυναίκες βάζουν κέρατα.

Αγ. Ιωάννης Δαμασκηνός: Η γυναίκα είναι μια πεισματάρα γαϊδούρα.

Αρθρούρος Σοπενχάουερ: Η γυναίκα είναι ένα ζώο με μακρύ μαλλί και κοντή σκέψη.

Για τον προορισμό της

Είπε ο Γιαχβέ στη γυναίκα, σύμφωνα με τη Βίβλο: Ο σύζυγός σου θα σε εξουσιάσει.

Είπε ο Αλλάχ στο Μωάμεθ,σύμφωνα με το Κοράνι: Οι καλές γυναίκες είναι υπάκουες. 

Eduardo Galeano, Los Hijos de los Días 

 (Έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά με τον τίτλο "Οι Μέρες Αφηγούνται")

"Τα απαγορευμένα πουλιά" του Εντουάντο Γκαλέανο

Το 1976, σε μια φυλακή με το όνομα "Ελευθερία"...

Οι πολιτικοί κρατούμενοι της Ουρουγουάης δεν μπορούν να μιλούν χωρίς άδεια, να σφυρίζουν, να χαμογελούν, να τραγουδούν, να βαδίζουν γρήγορα ή να χαιρετούν άλλον κρατούμενο.
Ούτε μπορούν να ζωγραφίζουν ή να λάμβάνουν ζωγραφιές με εγγύους γυναίκες, ζευγάρια, πεταλούδες, αστέρια ή πουλιά.

Ο Ντιντοσκό Πέρες, δάσκαλος, που βασανίστηκε και φυλακίστηκε επειδή είχε "ιδεολογικές ιδέες", δέχεται μια Κυριακή επίσκεψη της κόρης του Μιλάι, πέντε ετών. 

Το κορίτσι του φέρνει μια ζωγραφιά με πουλιά. Οι λογοκριτές τη σχίζουν στην είσοδο της φυλακής. 

Την επόμενη Κυριακή, η Μιλάι του φέρνει μια ζωγραφιά με δέντρα. Τα δέντρα δεν απαγορεύονται και η ζωγραφιά περνάει.

Ο Ντιντοσκό την παινεύει για το έργο της και την ρωτά για τους μικρούς χρωματιστούς κύκλους που φαίνονται πάνω στα δέντρα, πολλοί μικροί χρωματιστοί κύκλοι ανάμεσα στα κλαδιά:
- Είναι πορτοκάλια; Τι φρούτα είναι;

Η μικρή τον κάνει να σωπάσει.

- Σσσστ.

Και συνωμοτικά του εξηγεί:

- Χαζούλη, δε βλέπεις ότι είναι μάτια; Τα μάτια των πουλιών που σου έφερα κρυφά.

Από το βιβλίο του Εντουάρντο Γκαλεάνο Días y noches de amor y de guerra (Μέρες και Νύχτες αγάπης και πολέμου, 1976).

Την όμορφη αυτή ιστορία έκανε καρτούν ο Εντουάρντο Λουτσάτι, 

φοιτητής του Ανοιχτού Πανεπιστημίου της Καταλωνίας.
(Απαγγέλει ο ίδιος ο Εντουάρντο Γκαλεάνο)

Η εγγονή (Σολεδάδ Μπαρέτ)

του Εντουάρντο Γκαλεάνο

Η Σολεδάδ, εγγονή του Ραφαέλ Μπαρέτ, θυμόταν μια φράση του παππού της:

- Αν το Καλό δεν υπάρχει, πρέπει να το εφεύρουμε.

Ο Ραφαέλ, Παραγουανός από επιλογή, επαναστάτης από κλίση, πέρασε περισσότερο χρόνο στη φυλακή απ' ότι στο σπίτι του, και πέθανε στην εξορία.

Η εγγονή του κομματιάστηκε από σφαίρες στη Βραζιλία, μια μέρα σαν σήμερα του 1973. Ο δεκανέας Ανσελμο, ναυτικός εξεγερμένος, επαναστάτης ηγέτης, ήταν αυτός που την παρέδωσε.

Κουρασμένος να είναι ηττημένος, μετανοημένος για όλα όσα πίστευε και ήθελε, κατέδωσε, έναν προς έναν, τους συντρόφους του στον αγώνα ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία της Βραζιλίας, και τους έστειλε στο μαρτύριο ή στο σφαγείο.

Τη Σολεδάδ, που ήταν η γυναίκα του, την άφησε για το τέλος. Ο δεκανέας Ανσέλμο έδειξε το μέρος όπου αυτή κρυβόταν, και απομακρύνθηκε. Ήταν ήδη στο αεροδρόμιο όταν ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί.

Από το καινούριο βιβλίο του Eduardo Galeano, Los Hijos de los Días (Τα παιδία των Ημερών)