15 χρόνια από το «τηλεοπτικό» πραξικόπημα στη Βενεζουέλα

Στις 11 Απρίλη συμπληρώνονται 15 χρόνια από την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του εκλεγμένου προέδρου της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες Φρίας. Ενός πραξικοπήματος που χαρακτηρίστηκε και «τηλεοπτικό», εξαιτίας της καθοριστικής συμβολής των –ιδιωτικών– ΜΜΕ στη δημιουργία κλίματος αναταραχής και αντίδρασης. Το παραδέχτηκε και ο στρατιωτικός επικεφαλής του κινήματος, ναύαρχος Έκτορ Ραμίρες Πέρες: «Όπως είδατε, ο στρατός και οι ειδικές δυνάμεις δε χρειάσθηκε να πυροβολήσουν ούτε μία φορά. Το μεγάλο μας όπλο ήταν τα μέσα ενημέρωσης».

Πραγματικά, με την κρατική τηλεόραση να έχει καταληφθεί από τους στασιαστές, τα πέντε μεγάλα ιδιωτικά κανάλια έχουν εξαπολύσει αντικαθεστωτική προπαγάνδα προσπαθώντας να σχηματίσουν ρεύμα κατά του Τσάβες, ο οποίος τελικά συλλαμβάνεται και απομακρύνεται σε μυστική φυλακή.

Παρόλα αυτά, γνωρίζουμε ότι το «τηλεοπτικό πραξικόπημα» απέτυχε και η κυβέρνηση-μαριονέτα του επιχειρηματία Πέδρο Καρμόνα δεν έμεινε ούτε 48 ώρες. Ο λαός κινητοποιήθηκε μαζικά και άμεσα, και μαζί με πιστούς στρατιωτικούς, επανέφερε τον Τσάβες πανηγυρικά στο προεδρικό μέγαρο Μιραφλόρες στις 13 Απρίλη.

Τις πρώτες ώρες μετά το πραξικόπημα, τα πιστά στη ντόπια ολιγαρχία ΜΜΕ, αλλά και τα μεγάλα διεθνή μέσα, μετέδιδαν μια πλαστή εικόνα, μεγάλων δήθεν κινητοποιήσεων κατά της εκλεγμένης κυβέρνησης και βιαιοπραγιών από πλευράς των υποστηρικτών του Τσάβες. Η αλήθεια ήταν ακριβώς αντεστραμμένη: Οι διαδηλώσεις υπέρ του προέδρου ήταν ασύγκριτα μαζικότερες, ενώ τα πλάνα των ιδιωτικών καναλιών είχαν μονταριστεί να δείχνουν ότι «τσαβίστας» πυροβολούν τους διαδηλωτές· στην πραγματικότητα ελεύθεροι σκοπευτές ακροβολούσαν αδιακρίτως.

Καθοριστική ήταν η συμβολή του νεαρού (τότε) σκηνοθέτη Άνχελ Παλάσιος, ο οποίος μαζί με ομάδα δημοσιογράφων και τεχνικών ανέλυσε τα τηλεοπτικά πλάνα και αποκάλυψε την αλήθεια. Επιπλέον, πολλοί ανώνυμοι υποστηρικτές του νόμιμου προέδρου συνέβαλαν στο στήσιμο ενός εναλλακτικού δικτύου ενημέρωσης, και τελικά πέτυχαν να θέσουν ξανά σε λειτουργία το κρατικό κανάλι VTV.

Η ιστορία  αυτή έχει καταγραφεί, μεταξύ άλλων, και από το ιρλανδικής παραγωγής ντοκιμαντέρ Chávez: Inside the Coup, γνωστού και με τον τίτλο The Revolution Will Not Be Televised, εμπνευσμένο από το ομώνυμο τραγούδι του Gil Scott-Heron.

15 χρόνια μετά, το τηλεοπτικό τοπίο στη Βενεζουέλα είναι πιο ισορροπημένο, μετά την ψήφιση νόμων για την εύρυθμη λειτουργία των μέσων ενημέρωσης και την παραχώρηση αδειών σε πολλά δημοτικά και κοινοτικά τηλεοπτικά κανάλια και ραδιόφωνα, σπάζοντας έτσι το ολιγοπώλιο των ιδιωτικών μέσων.

Αντίθετα στο εξωτερικό, τα διεθνή ΜΜΕ παραμένουν ευθυγραμμισμένα με τις πολιτικές των ιμπεριαλιστικών κυβερνήσεων και συνεχίζουν να τοποθετούν τη Βενεζουέλα και τον νυν πρόεδρο Μαδούρο στον «άξονα του κακού». Τον τελευταίο χρόνο δε – με αφορμή κάποιες υπαρκτές ελλείψεις τροφίμων που παρατηρήθηκαν ως αποτέλεσμα κυρίως της πολιτικής του καρτέλ των εισαγωγέων και της δράσης των κερδοσκόπων – επαναλαμβάνουν μονότονα περί δήθεν «ανθρωπιστικής κρίσης», προλειαίνοντας το έδαφος για ανατρεπτικές απόπειρες είτε εκ των έσω είτε εκ των έξω.

Αλλά και στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, διαβάζουμε αρκετά συχνά δημοσιεύματα από «ειδήμονες» δημοσιογράφους, τα οποία εργολαβικά απαξιώνουν την κυβέρνηση και το λαό της Βενεζουέλας, αναπαράγοντας την προπαγάνδα από αμερικανικά και βρετανικά κυρίως μέσα που μεγεθύνουν τα όποια προβλήματα και παρουσιάζουν τον πρόεδρο Μαδούρο ως «γραφικό λαϊκιστή» στην καλύτερη περίπτωση, και ως «δικτάτορα» στη χειρότερη. Ελάχιστες εφημερίδες, περιοδικά και ηλεκτρονικά μέσα προσπαθούν να ισορροπήσουν τις εντυπώσεις και να δείξουν στο ελληνικό κοινό μια πιο αντικειμενική εικόνα.

Ως Ελληνικό Δίκτυο Αλληλεγγύης (μπλόγκερς), συμμετέχουμε σε αυτή την έντιμη προσπάθεια, μεταφράζοντας άρθρα ξενόγλωσσης (κυρίως ισπανόφωνης) αρθρογραφίας, γράφοντας κείμενα γνώμης και συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις, σε συνεργασία με την πρεσβεία της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας και άλλους φορείς και κινήματα.

15 χρόνια μετά, η απειλή νέου πραξικοπήματος στην Βενεζουέλα συνεχίζει να επικρέμεται. Από τα «εκτελεστικά διατάγματα» του Ομπάμα περάσαμε σε πιο ευθείες απειλές στρατιωτικής επέμβασης εκ μέρους της νέας κυβέρνησης Τραμπ, ενώ τόσο ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών – που έχει χαρακτηριστεί εύστοχα και «Υπουργείο Αποικιών» των ΗΠΑ – όσο και όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν πρόσφατα εκδώσει ντροπιαστικές αποφάσεις κατά της Βενεζουέλας.

Με την ευκαιρία μιας ακόμα επετείου των γεγονότων της 11^ης Απρίλη 2002, εκφράζουμε την ειλικρινή φιλία και αμέριστη συμπαράσταση μας στον αδερφό λαό της Βενεζουέλας και στην κυβέρνηση του Νικολάς  Μαδούρο Μόρος. Ο κομαντάντε Τσάβες ζει στις καρδιές μας και δείχνει το δρόμο αλλά και τον τρόπο για να παίρνει και να διατηρεί ο λαός την εξουσία: με τις ιδέες του Μπολίβαρ, τις αρχές του σοσιαλισμού και το προσωπικό του παράδειγμα αγώνα και αξιοπρέπειας.