Πέθανε ο σπουδαίος κολομβιανός λογοτέχνης Άλβαρο Μούτις

Álvaro Mutis - Gabriel García Márquez

Πέθανε την Κυριακή μια από τις σημαντικότερες μορφές των ισπανόφωνων γραμμάτων, ο κολομβιανός συγγραφέας και ποιητής Άλβαρο Μούτις, σε ηλικία 90 χρόνων στην Πόλη του Μεξικού, όπου διέμενε από το 1956. Ο θάνατος επήλθε στο εθνικό ινστιτούτο καρδιολογίας Ιγνάσιο Τσάβες όπου νοσηλευόταν από τις 15 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με τη σύζυγό του Κάρμεν Μιράκλε.

Το έργο του Μούτις χαρακτηρίζεται από δύναμη και γλωσσικό πλούτο,  λυρισμό και αφηγηματική ικανότητα. Με επιρροές από τον Πάμπλο Νερούδα, τον Οκτάβιο Πας, τον Σαιντ-Τζον Πέρσι και τον Ουόλτ Ουίτμαν, χρησιμοποίησε την ποίηση ως γνωστικό μέσο για την πρόσβαση σε άγνωστα σύμπαντα, σε νέους κόσμους όπου είναι εφικτός ο έρωτας και ο καλός θάνατος.

Ο Άλβαρο Μούτις Χαραμίγιο γεννήθηκε στην Μπογκοτά της Κολομβίας στις 25 Αυγούστου 1923. Από τα δύο έως το εννέα του χρόνια έζησε στις Βρυξέλλες, λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων του διπλωμάτη πατέρα του. Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Σαντιάγκο Μούτις Ντάβιλα σε ηλικία μόλις 33 ετών, η οικογένεια επέστρεψε στην Κολομβία και εγκαταστάθηκε σε μια φάρμα του παππού του Άλβαρο από την πλευρά της μητέρας του. Τα γεγονότα αυτά ήταν καθοριστικά για τη διαμόρφωση του μετέπειτα χαρισματικού συγγραφέα, του οποίου η λογοτεχνία είναι σημαδεμένη από τις αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας ανάμεσα σε δύο κόσμους: Τις αντιθέσεις ανάμεσα σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική, τα υπερατλαντικά ταξίδια με πλοίο και την οργιώδη βλάστηση της ζούγκλας.

Από την αρχή της δεκαετίας του 1940 ο Μούτις ξεκίνησε να εργάζεται στο ραδιόφωνο, ως εκφωνητής ειδήσεων και παραγωγός μιας εκπομπής για τη λογοτεχνία. Τότε ξεκίνησε και τη λογοτεχνική του διαδρομή, κάτω από την επιρροή των σουρεαλιστών συγγραφέων. Τα πρώτα του ποιήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Vida και στα παραρτήματα των εφημερίδων El espectador και La Razón. Η πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο La Balanza [η ισορροπία], εκδόθηκε το 1947 σε συνεργασία με τον Κάρλος Πατίνο.

Κατά τη δεκαετία του '50 ο Μούτις συνδέθηκε με νέους ποιητές του κύκλου γύρω από το περιοδικό Mito. Δημοσίευσε τότε διάφορες συλλογές, ανάμεσα στις οποίες την Los elementos del desastre [τα στοιχεία μιας καταστροφής], στην οποία εμφανίζεται μια από τις πιο εμβληματικές μορφές του και θεωρούμενο ως άλτερ έγκο του, ο Maqroll El Gaviero.

Το 1956 έρχεται να εγκατασταθεί μόνιμα στο Μεξικό, λόγω μιας δίωξης στην Κολομβία για οικονομική κατάχρηση. Τρία χρόνια αργότερα θα συλληφθεί από την Ιντερπόλ και θα εγκλειστεί για 15 μήνες στην φυλακή Λεκουμπέρι για πολιτικούς λόγους, μια εμπειρία που άλλαξε την οπτική του σχετικά με τον ανθρώπινο πόνο. 

Ο Άλβαρο Μούτις αναγκάστηκε να εργαστεί για πολλά χρόνια σε θέσεις άσχετες με τη λογοτεχνία, όπως διευθυντής πωλήσεων ασφαλιστικής εταιρίας, υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων αεροπορικής εταιρίας καθώς και της γνωστής πετρελαϊκής Esso. Στο βιογραφικό του περιλαμβάνονται ακόμα θέσεις αντιπροσώπου πωλήσεων στη Λατινική Αμερική των κινηματογραφικών στούντιο Twentieth Century Fox και Columbia Pictures, συνεργασίες στην τηλεόραση και σε διάφορα έντυπα. 

Παρόλα αυτά δεν εγκατέλειψε το πάθος του για τα γράμματα και ήρθε κοντά σε προσωπικότητες όπως ο Οκτάβιο Πας, ο Κάρλος Φουέντες και ο Λουίς Μπουνιουέλ. Ήταν στενός φίλος του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες (βλ. φωτο), του οποίου ήταν πάντα ο πρώτος αναγνώστης των νέων έργων του.

Το μεγάλο συγγραφικό έργο του Άλβαρο Μούτις περιλαμβάνει τις ποιητικές συλλογές La balanza (1947), Los elementos del desastre, (1953), Reseñas de los hospitales de Ultramar (1955), Los trabajos perdidos (1965) Summa de Maqroll El Gaviero (1973), Caravansary (1981), Los emisarios (1984) Crónica regia y alabanza del reino (1985), και Un homenaje y siete nocturnos (1986).

Στα πεζά έργα του συγκαταλέγονται τα βιβλία Diario de Lecumberri (1960), La mansión de Araucaíma (1973), La verdadera historia del flautista de Hammelin (1982), La nieve del Almirante (1986), Ilona llega con la lluvia (1988), Un bel morir (1989), La última escala del Tramp Steamer (1989), La muerte del estratega (1990), Amirbar (1990), Abdul Bashur, soñador de navíos (1991) και Tríptico de mar y tierra (1993).

Ανάμεσα στις πολυάριθμες διακρίσεις ξεχωρίζουν: Εθνικό Βραβείο Γραμμάτων Κολομβίας (1974), Εθνικό Βραβείο Ποίησης Κολομβίας (1983), ο βαθμός του ιππότη του τάγματος του Αετού των Αζτέκων (Μεξικό 1988), Χαβιέρ Βιγιαουρούτια (1988), του ιππότη της λεγεώνας Τεχνών και Γραμμάτων της γαλλικής κυβέρνησης (1989), Πρίνθιπε ντε Αστούριας των Γραμμάτων (1997), Βασίλισσας Σοφίας Ιβηροαμερικανικής Ποίησης (1997), και Θερβάντες (2001).

Ειδικός φόρος τιμής στον Άλβαρο Μούτις θα αποδοθεί στο Φεστιβάλ Βιβλίου της Γκουανταλαχάρα (30 Νοεμβρίου - 8 Δεκεμβρίου), το μεγαλύτερο φεστιβάλ ισπανόφωνης λογοτεχνίας στον κόσμο. Στην 27η διοργάνωση θα συμμετάσχουν 600 συγγραφείς από 26 χώρες. Το άνοιγμα θα κάνουν ο ισπανοπερουαβιανός νομπελίστας συγγραφέας Μάριο Βάργκας Γιόσα και ο διακεκριμένος ισραηλινός συγγραφέας Νταβίντ Γκρόσμαν.

Πηγές: La Jornada,Telesur