Αντίο στο μεγάλο Γκαλεάνο (αποσπάσματα έργων του)

O Eduardo Germán María Hughes Galeano γεννήθηκε την 3η Σεπτέμβρη του 1940 στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης από μικροαστική οικογένεια ουαλικής και ιταλικής καταγωγής. Επειδή το ουαλικό επώνυμο του πατέρα του είναι δυσπρόφερτο στα ισπανικά, επέλεξε να χρησιμοποιεί περισσότερο αυτό της μητέρας του. 

Θα χρειαστεί να κάνει διάφορα ταπεινά επαγγέλματα (βλ. και προηγούμενη ανάρτηση), πριν ασχοληθεί επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και σε ηλικία 21 μόλις ετών γίνει διευθυντής της ημερήσιας εφημερίδας Época και αρχισυντάκτης της εβδομαδιαίας επιθεώρησης Marcha. Με το μεγάλο αρχείο που συγκεντρώνει, σε ηλικία 30 περίπου ετών γράφει το εμβληματικό "Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής", που πρωτοεκδόθηκε το 1971. 

Μια δύσκολη δεκαετία έχει ξεκινήσει για τη Λατινική Αμερική. Ο Τσε έχει ηττηθεί στη Βολιβία, ο Αλιέντε αντιμετωπίζει τεράστια αντίδραση στη Χιλή, τα περισσότερα αντάρτικα που ξεσπάσανε την προηγούμενη δεκαετία έχουν σβήσει ή ατονίσει και αρχίζουν να τοποθετούνται ξενοκίνητες χούντες στις περισσότερες χώρες. Η υποήπειρος μαστίζεται από φτώχια και ανισότητα, σε καλύτερη θέση μόνο από την Αφρική.

Οι "Ανοιχτές Φλέβες" δεν είναι ιστορικό βιβλίο. Ο ίδιος ο συγγραφέας του άλλωστε έχει ομολογήσει πολλάκις ότι δεν είναι ιστορικός. Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να το κατατάξουμε εύκολα ούτε στη δημοσιογραφία ή την πολιτική κριτική. Αργότερα θα πει ότι είχε την πρόθεση να γράψει ένα βιβλίο πολιτικής οικονομίας, αλλά δεν είχε τις απαραίτητες γνώσεις. Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο πετυχαίνει το στόχο του, να βγάλει δηλαδή τη Λατινική Αμερική από τη λησμονιά και την αφάνεια και να διαβάσει ο κόσμος μια διαφορετική ιστορία, ή καλύτερα "ιστοριογραφία". 

Γιατί πραγματικά ο Γκαλεάνο συγγενεύει φιλολογικά περισσότερο με τους ιστοριογράφους (cronistas) της εποχής της ανακάλυψης/κατάκτησης της Αμερικής παρά με τους επιστήμονες ιστορικούς. Είναι μαθητής του Ηροδότου μάλλον παρά του Θουκυδίδη. Στα έργα του βρίσκουν θέση η επίσημη και η ανεπίσημη ιστορία, ο μύθος, η λογοτεχνία και η πολιτική σκέψη, και συνδυάζονται με τρόπο συναρπαστικό για τον αναγνώστη.

Στο επόμενο σημαντικό έργο του, το τρίτομο "Μνήμη της Φωτιάς" (1982-1986), λανσάρει την τεχνική με τις σύντομες αυτοτελείς ιστοριούλες που θα την συναντήσουμε και στα περισσότερα επόμενα βιβλία. Στη "Μνήμη" περιγράφονται διάφορα περιστατικά της διαδρομής της Λατινικής Αμερικής, από την ανακάλυψη του Κολόμβου (και λίγο πιο πριν για την ακρίβεια) μέχρι τη δεκαετία του 1980. Στο "Ένας Κόσμος Ανάποδα" (1998), εστιάζει σε διάφορα γνωστά (ή λιγότερο γνωστά) ιστορικά γεγονότα και φαινόμενα, ιδωμένα από την οπτική των "από κάτω". Στους "Καθρέφτες: Μια σχεδόν παγκόσμια ιστορία" (2008) επαναλαμβάνει το ίδιο εγχείρημα όπως στη "Μνήμη της Φωτιάς", με καμβά αυτή τη φορά όλο τον κόσμο από τις απαρχές του έως της μέρες μας. Τέλος, στο "Οι Μέρες Αφηγούνται" (πρωτότυπος τίτλος Los Hijos de los días, 2011), μας αφηγείται τι έγινε σε καθεμία από τις 366 ημερομηνίες κάποιου επιλεγμένου έτους (διαφορετικού κάθε φορά).

Αξιομνημόνευτη θέση στο έργο του έχει το βιβλίο "Τα Χίλια Πρόσωπα του Ποδοσφαίρου" (1995) [El fútbol a sol y sombra, δηλ. το ποδόσφαιρο στον ήλιο και τη σκιά, κατά λέξη], όπου εκφράζει τη μεγάλη του αγάπη για τη στρογγυλή θέα και "συμφιλιώνει" την ιδεολογία της αριστεράς με το λαοφιλές σπορ.

Πολλά ακόμα θα μπορούσαμε να πούμε για τον Γκαλεάνο. Αντί επιλόγου, ταιριάζει γάντι κάτι που είπε ο ίδιος όταν έμαθε για το θάνατο του Τσάβες: "Έμαθα ότι [ο Τσάβες] πέθανε. Δεν το πίστεψα".

Σαν ύστατο φόρο τιμής στο σπουδαίο συγγραφέα, παραθέτουμε παλιότερες αναρτήσεις με  αποσπάσματα του έργου του.

25 Νοεμβρίου: Ημέρα κατά της Οικιακής Βίας [Οι μέρες αφηγούνται]
Εντουάντο Γκαλεάνο: Συγγραφέας από επάγγελμα, ποδοσφαιριστής από κλήση, "ανθρωπάκος" από επιλογή [ανέκδοτο]
Η παγκόσμια αράχνη [Καθρέφτες]
10 χρόνια από την εισβολή στο Ιράκ [Bocas del tiempo]
Το πέρασμα του χρόνου [Bocas del tiempo]
Ημέρα της Γυναίκας, του Εντουάρντο Γκαλεάνο [Οι μέρες αφηγούνται]
"Τα απαγορευμένα πουλιά" του Εντουάντο Γκαλέανο [Días y noches de amor y de guerra]
Η εγγονή (Σολεδάδ Μπαρέτ) [Οι μέρες αφηγούνται]
Η δαιμονοποίηση του Τσάβες [ανέκδοτο]
"Ήμουν δώδεκα χρόνων όταν έγινε η επίθεση στη Μονκάδα", του Εντουάρντο Γκαλεάνο [περιοδικό Casa de las Americas]
11 Νοέμβρη 1887 – Σικάγο [Μνήμη της Φωτιάς, Τόμος 2: Τα πρόσωπα και οι μάσκες]
Τα παιδιά των ημερών [Οι μέρες αφηγούνται]
O Εντουάντο Γκαλεάνο στην Κούβα: «Επιστρέφω χωρίς να έχω φύγει» [συνεντεύξεις - αποσπάσματα Los Hijos de los Días]
Για τον Μανόλο [δημοσιογραφικό άρθρο]
Guernica (26/4/1937) [Καθρέφτες]
Democracia Corinthiana [Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου]

Πέθανε ο ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο

Πέθανε σήμερα Δευτέρα στο Μοντεβιδέο ο ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο,  όπως επιβέβαιωσε ο εκδότης του. Την προηγούμενη Παρασκευή ο 74χρονος Γκαλεάνο είχε εισαχθεί επειγόντως στο νοσοκομείο εξαιτίας καρκίνου του πνεύμονα. 

Το εμβληματικό έργο του "Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής", από τη πρώτη έκδοσή του το 1971, έχει γίνει κλασικό στην πολιτική λογοτεχνία της Λατινικής Αμερικής. Το έργο του, στο οποίο ξεχωρίζει επίσης η "Μνήμη της Φωτιάς" (1986), έχει μεταφραστεί σε πάνω από 20 γλώσσες.

Πριν εξελιχθεί σε διακεκριμένο διανοούμενο της λατινοαμερικάνικης αριστεράς, ο Γκαλεάνο εργάστηκε ως εργάτης εργοστασίου, σκιτσογράφος, ζωγράφος, αγγελιοφόρος, μηχανογράφος και ταμίας σε τράπεζα, μεταξύ άλλων επαγγελμάτων.

Οι "Ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής" πρωτοδημοσιεύτηκε όταν ο συγγραφέας ήταν 31 ετών και, όπως αναγνώρισε αργότερα ο ίδιος, εκείνη την εποχή δεν είχε ακόμα την απαραίτητη παιδεία για να ολοκληρώσει το έργο: "[Οι Ανοιχτές Φλέβες] είχαν την πρόθεση να είναι ένα έργο πολιτικής οικονομίας, μόνο που εγώ δεν είχα την απαραίτητη παιδεία", είπε. "Δε μετανιώνω που το έγραψα, αλλά είναι ένα στάδιο που, για μένα, έχει ξεπεραστεί", πρόσθεσε.

Το 2009, κατά τη διάρκεια της 5ης Συνόδου των Αμερικών, ο τότε πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες δώρισε ένα αντίτυπο του βιβλίου του Γκαλεάνο -απαγορευμένου από τη λογοκρισία των δικτατοριών σε Ουρουγουάη, Αργεντινή και Χιλή- στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπάρακ Ομπάμα. Με αυτή τη συγκυρία, το βιβλίο εκτοξεύτηκε από τη θέση 60.280 της λίστας των πιο ευπώλητων του Amazon στη δέκατη θέση μέσα σε μια μόνο ημέρα!

Ο Γκαλεάνο ρωτήθηκε κατόπιν γι' αυτό το επεισόδιο. Απάντησε: "Ούτε ο  Ομπάμα ούτε ο Τσάβες θα καταλάβαιναν το κείμενο [...] Ο Τσάβες το έδωσε στον Ομπάμα με την καλύτερη πρόθεση στον κόσμο, αλλά έκανε δώρο στον Ομπάμα ένα βιβλίο σε μια γλώσσα που αυτός δεν γνωρίζει. Επομένως, ήταν μια χειρονομία γενναιόδωρη, αλλά λίγο σκληρή".

Πηγή: El País

Σημ: Η πιο πρόσφατη έκδοση του βιβλίου "Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής" στα ελληνικά είναι από τις εκδόσεις Κουκκίδα (2008).

Ομπάμα απόσυρε το διάταγμα τώρα! (συλλογή υπογραφών αλληλεγγύης για τη Βενεζουέλα)

Το κείμενο των υπογραφών ΕΔΩ

Η συλλογή υπογραφών πρέπει να αποσταλεί στην Πρεσβεία της Βενεζουέλας στην Αθήνα, στην οδό Χάρητος 6, στο Κολωνάκι, Τ.Κ. ή ψηφιακά στο e-mail: emvenath@gmail.com ή στο fax: 210-6727464 10675, μέχρι τις 6 Απριλίου, για να αποσταλούν στη Βενεζουέλα.

Υπογράφουμε για τη Βενεζουέλα (κείμενο πρεσβείας)
¡Viva Venezuela! Υπογραφές στήριξης
Μήνυμα του Πολιτιστικού Συλλόγου Χοσέ Μαρτί σχετικά με τις επιθέσεις κατά της Βενεζουέλας